Hajnówka Św. Dymitra
Historia parafii św. Dymitra w Hajnówce
Hajnówka, mała osada na skraju Puszczy Białowieskiej, zaczęła przekształcać się w miasto po I wojnie światowej, gdy rozwinął się tu przemysł drzewny. Czas prawdziwie dynamicznego rozwoju nadszedł jednak w latach 70. XX wieku. Liczba mieszkańców miasta przekroczyła 25 tysięcy. Stało się tak przede wszystkim na skutek migracji ludności z okolicznych, przeważnie prawosławnych wsi. Jedyna do tej pory cerkiew w Hajnówce Świętej Trójcy nie była w stanie zagwarantować odpowiednich warunków do modlitwy dla wciąż wzrastającej liczby wiernych. Narodził się pomysł budowy następnych prawosławnych świątyń. W 1994 r. od spółdzielni budowlanej „Czyn” zakupiono grunt przy ul. Warszawskiej o powierzchni 0,30 ha z przeznaczeniem na budowę nowej cerkwi. Odpowiedzialnym za przygotowanie placu budowy został ówczesny wikariusz hajnowskiej parafii Św. Trójcy ks. Jerzy Ackiewicz. W grudniu tego samego roku powołano komitet budowlany. Plac budowy został zabezpieczony ogrodzeniem.
Drugiego dnia Świąt Wielkanocy, 24 kwietnia 1995 r., nastąpiło poświęcenie placu pod budowę cerkwi oraz wkopanie krzyża w miejscu, w którym stanie ołtarz, dokonane przez dziekana okręgu hajnowskiego śp. ks. mitrata Antoniego Dziewiatowskiego.
3 czerwca 1995 r. Metropolita Warszawski i całej Polski Bazyli, w asyście licznie zebranego duchowieństwa i rzeszy wiernych, wmurował kamień węgielny pod budowę cerkwi. Następnego dnia rozpoczęły się prace budowlane, prowadzone z wielką werwą i zaangażowaniem. Efektem tych intensywnych starań było powstanie w błyskawicznym tempie dolnej, podziemnej świątyni umożliwiającej celebrowanie Św. Liturgii. Pierwszy raz została ona odprawiona drugiego dnia świąt Bożego Narodzenia, 8 stycznia 1996 roku. Od tego dnia do dziś Święta Liturgia sprawowana jest tu regularnie.
30 kwietnia 1996 r., na mocy dekretu Jego Eminencji metropolity Bazylego, została powołana do życia w Hajnówce samodzielna parafia św. wielkiego męczennika Dymitra z Tesalonik. Wybór patrona dla nowo erygowanej parafii nie był przypadkowy. W Hajnówce od wielu lat istniała tradycja posiadania przez poszczególne dzielnice miasta swojego duchowego opiekuna. Mieszkańcy dzielnicy zwanej „Judzianką”, właśnie w św. Dymitrze widzieli swojego szczególnego obrońcę. Pierwszym proboszczem parafii został ks. prot. mgr Jerzy Ackiewicz, który pełni tę funkcję do dnia dzisiejszego.
8 listopada 1996 r., w dniu pamięci św. Dymitra, została wyświęcona dolna cerkiew. Uroczystości przewodniczył metropolita Bazyli. Patronem podziemnej świątyni został św. Serafin z Sarowa.
Budowa cerkwi św. Dymitra rozwijała się w błyskawicznym tempie. W oczach rosły mury nowej świątyni. Dzięki operatywności księdza proboszcza oraz jego wyjątkowej umiejętności nawiązywania kontaktów, parafia zdobywała poważnych sponsorów w kraju i za granicą. Ich szczodre dary pozwoliły wzbogacić cerkiew o utensylia liturgiczne, szaty kapłańskie, komplet dzwonów i krzyże wieńczące kopuły świątyni. Do najbardziej hojnych ofiarodawców należeli śp. Nina Kowalczuk z Berlina i Bazyli Piwnik z Warszawy. Finansowy ciężar budowy cerkwi spoczywał jednak w głównej mierze na parafianach. Nie szczędzili oni swych ofiar. Wielu poświęcało czas i zdrowie wytrwale kwestując. Organizowane były grupy kolędnicze zbierające pieniądze w okresie Bożonarodzeniowym. W zdobywanie środków materialnych, niezbędnych do budowy cerkwi zaangażowanych było wielu oddanych sprawie ludzi. Ich siła i wytrwałość były motorem dalszego rozwoju cerkwi św. Dymitra.
8 listopada 1998 r. miało miejsce poświęcenie i osadzenie krzyża wieńczącego główną kopułę cerkwi. Poświęcenia dokonał Metropolita Warszawski i całej Polski Sawa. Kopuła cerkwi została wykonana przez śp. Mikołaja Dudzicza ze wsi Kojły oraz jego pomocników. Cerkiew w całości pokryto miedzianą blachą. Wykonawcami tej, jakże precyzyjnej pracy, byli bracia Wierszko ze wsi Stare Lewkowo.
Rok 2000 w życiu młodej parafii był niezwykle bogaty w doniosłe wydarzenia. W głównej świątyni stanął dębowy ikonostas. Został on poświęcony w dniu 12 listopada przez Jego Eminencję metropolitę Sawę. Tego też dnia była celebrowana pierwsza Święta Liturgia w głównej cerkwi. Listopad 2000 roku zapisał się w historii parafii jeszcze z jednego powodu. Cerkiew miała zaszczyt gościć cudowną kopię Iwerskiej ikony Matki Bożej, ofiarowaną żeńskiemu monasterowi na Świętej Górze Grabarce przez mnichów Świętej Góry Atos. Cudowna ikona przebywała w parafii dwa dni i dwie noce. Upłynęły one na bezustannej modlitwie tysięcy wiernych oddających cześć Bogarodzicy. To, jakże doniosłe, wydarzenie wzmocniło wiarę budowniczych i dodało im sił do dalszej pracy.
W miesiącach od maja do lipca w latach 2005 i 2006 wykonano polichromię cerkwi. Ikonografowie pochodzący z Ukrainy (Charków, Kijów, Poczajew) włożyli w swoją pracę całe swe serce i umiejętności.
W maju i czerwcu 2007 r. ułożono granitową posadzkę wewnątrz świątyni. Po dwunastu latach budowy cerkiew była gotowa do uroczystego poświęcenia.
16 września 2007 r. Jego Eminencja metropolita Sawa w asyście Biskupa Hajnowskiego Mirona, Biskupa Bielskiego Grzegorz, Biskupa Siemiatyckiego Jerzego, licznie zgromadzonego duchowieństwa i wiernych dokonał poświęcenia cerkwi św. Dymitra z Tesalonik. Uroczystości rozpoczęły się już w przededniu, w sobotę. Całonocnemu czuwaniu, celebrowanemu zgodnie z obowiązującą tradycją na solei, przed królewskimi wrotami, przewodniczył Jego Ekscelencja biskup Miron.
W niedzielny poranek przybyłych arcypasterzy powitały dzieci, bractwo młodzieżowe, władze samorządowe, delegacje służby więziennej i hajnowskiego nadleśnictwa oraz starosta cerkiewny. W cerkwi hierarchów powitał ks. proboszcz Jerzy Ackiewicz. Dziękując za przybycie i wspólną modlitwę, z sentymentem wspomniał trudne początki rodzącej się parafii.
Następnie biskupi przystąpili do ceremonii poświęcenia prestołu w głównym ołtarzu oraz całej cerkwi. Poświęcenie zakończyło się uroczystą procesją.
O godzinie dziesiątej rozpoczęła się Święta Liturgia, której przewodniczył Jego Eminencja metropolita Sawa. Okolicznościowe kazanie wygłosił Jego Ekscelencja biskup Jerzy. W słowach skierowanych do wszystkich obecnych podkreślił duchowy wymiar wyświęcenia nowej świątyni jako wydarzenia będącego znakiem Łaski Bożej. „Miłosierny Bóg szczodrze obdarza ludzi talentami, aby ci korzystając z nich czynili dobro w otaczającym świecie. Rozwijając swoje talenty, wykorzystując je na Chwałę Pańską wypełniamy obowiązek dany nam przez Boga. Ileż zdolności trzeba było tym, którzy wznieśli tę piękną świątynię. Jakże szczodrze obdarował ich Stwórca”.
Poświęcenie cerkwi św. Dymitra było wydarzeniem wyjątkowym nie tylko dla tutejszych parafian. Mnóstwo ludzi z okolicznych miejscowości (byli też goście z Warszawy, Białegostoku i wielu innych miast w Polsce) przybyło w tym niepowtarzalnym dniu do Hajnówki, aby w modlitwie radować się i dziękować Bogu za Jego miłosierdzie.
„Dzisiaj jest święto wszystkich prawosławnych. Łaską Ducha Świętego przyzwaną przez naszych arcypasterzy został wyświęcony dom Boży, który będzie służył dla nas wszystkich. Patrząc na tą cerkiew czuję dumę i radość z tego, że jestem prawosławny” – powiedział Igor Dacewicz z Dąbrowy Białostockiej.
Uroczystości zaszczyciło swą obecnością wiele osobistości. Licznie przybyli przedstawiciele władz samorządowych, policji, służby więziennej, w której funkcję kapelana pełni proboszcz parafii ks. prot. Jerzy Ackiewicz, prokuratury, sądownictwa, służby leśnej, oświaty i kultury.
Podniosła atmosfera udzielała się wszystkim, wiele osób nie kryło łez wzruszenia. Dwanaście lat wytężonej pracy przyniosło jakże bogaty plon. Imponująca cerkiew stoi w miejscu, gdzie jeszcze niedawno znajdowała się wielka jama, pozostałość po starej żwirowni. Wszystko to dzięki ofiarności i pracowitości tutejszych parafian oraz zaangażowaniu proboszcza i jego pomocników.
Świąteczną Św. Liturgię zwieńczyła uroczysta procesja. Po jej zakończeniu do zebranych zwrócił się Metropolita Warszawski i całej Polski Sawa. Powiedział on m.in.: „Cerkiew, którą dzisiaj uroczyście wyświęciliśmy jest świadectwem żywej wiary. Naszej wiary, bracia i siostry. Dwanaście lat budowy pełne było momentów przepełnionych radością i satysfakcją, niestety nie brakowało również chwil smutku, rozczarowania i wątpliwości. W chwilach trudnych sił dodawała nam nasza wiara. Dzięki niej osiągnęliśmy to co widzimy. Dziś nastał dzień radości. Radości podobnej do tej, którą przeżywamy w dniu Zmartwychwstania Pańskiego. Dzisiaj dla was drodzy parafianie, budowniczy hajnowskiej cerkwi św. Dymitra jest dzień Paschy! Radujcie się! Razem z wami raduje się cała Cerkiew, mistyczne ciało Chrystusa. Ten dom Boży jest miejscem, gdzie jednoczą się ludzkie serca z Bogiem, wszechdoskonałą miłością. Tę miłość ma każdy z was w swoim sercu. Nieście ją w świat, a świat stanie się lepszy”.
Cerkiew św. Dymitra w Hajnówce jest świątynią dwukondygnacyjną. Posiada jeden ołtarz w części podziemnej, poświęcony św. Serafinowi z Sarowa oraz dwa ołtarze w części górnej: główny św. Dymitra i boczny Włodzimierskiej ikony Matki Bożej.
Na terenie parafii, przy ulicy Górnej, znajduje się kaplica Kazańskiej ikony Matki Bożej. Według relacji najstarszych mieszkańców, w 1944 r. mieszkańcy dawnej wsi Górna, obecnie jednej z hajnowskich ulic, pod przewodnictwem Mikołaja Germana, wznieśli drewnianą kapliczkę. Intencją jej wybudowania było pragnienie podziękowania Bogu i Przenajświętszej Bogarodzicy za ocalenie wsi od pożogi wojennej. Górna przetrwała wojnę, podczas gdy niemal wszystkie sąsiednie miejscowości zostały spalone. Kaplicę zlokalizowano w centralnym punkcie wsi, jednak po latach – z powodu przebudowy drogi – przeniesiono ją na cmentarz obok wioski, gdzie spoczywa sześciu mieszkańców zabitych przez Niemców w 1944 roku. W 1986 r. wybudowano nową murowaną kaplicę, w samym centrum obecnej ul. Górnej.
Decyzją burmistrza Hajnówki z dnia 7 lipca 2008 r. parafii św. Dymitra został przekazany teren, o powierzchni 3,92 ha, pod budowę drugiego w Hajnówce cmentarza prawosławnego. Obecnie trwają tam intensywne prace porządkowe i budowlane.
W parafii działają dwa chóry: parafialny i dziecięco-młodzieżowy. Funkcję dyrygentki pełni Nina Ignatowicz z domu Radczuk. Aktywność chórów nie ogranicza się jedynie do śpiewania podczas nabożeństw. Oba chóry wielokrotnie reprezentowały swoją parafię podczas licznych koncertów, przeglądów i festiwali.
Od 2003 r. przy parafii funkcjonuje Bractwo Młodzieży Prawosławnej. Młodzież spotyka się w piątki o godz. 1700. Każde spotkanie rozpoczyna akatyst ku czci św. młodzieńca Gabriela. Członkowie Bractwa aktywnie uczestniczą w życiu parafii. Ich udziałem jest m.in. organizacja pieszej pielgrzymki z Hajnówki do Zwierek (1-3 maja), choinki parafialnej i dnia dziecka. Funkcję duchowego opiekuna bractwa sprawuje ks. Marek Jurczuk.
Obecnie posługę duszpasterską w parafii św. Dymitra w Hajnówce pełnią: proboszcz – ks. prot. mgr Jerzy Ackiewicz, wikariusz – ks. mgr Jan Wołkowycki, wikariusz – ks. mgr Marek Jurczuk.
ks. Jerzy Ackiewicz, fot. archiwum parafii i Jarosław Charkiewicz
Kalendarz Prawosławny 2010 r.